“Çankırı Yaran Sohbetleri”nin Kavramsal ve Kurumsal Tanımı, Günümüzdeki Durumu

Conceptual and Institutional Definition of “Çankırı Yaran Gatherings” and Its Current Situation

Özet

Bu çalışmada, Türkiye’nin bir çok bölgesinde benzer veya farklı isim ve içeriklerle yaşatılan Anadolu sohbet geleneklerinden bahsedilmiştir. Sohbet geleneklerinin Orta Asya’dan Anadolu’ya gelerek Anadolu’da şekillenmiş olduğunun yanı sıra, yalnızca “Ahilik” kültürü ile ilişkilendiren düşüncelerinde mevcut olduğu görülmektedir. Türk Halk Müziği kültürünün nesillere aktarılmasında önemli katkılara sahip, müziğin ön planda olduğu, belirli bir disiplin anlayışı ile üyelerinin/bireylerin eğitildiği, yardımlaşma, sosyal dayanışma, edebiyat, yöresel halk oyunları, orta oyunları yanı sıra eğlencenin yer aldığı, gelenek ve görenekler bağlamında yaşatılan Türk kültür mozaiğidir. Çankırı’nın en önemli kültürel simgesi olan yaran sohbetlerinde, Geleneksel Halk Müziği ile Geleneksel Sanat Müziği çalgıları ve müzik formları birlikte kullanılmakta ve bu uygulamalar bir “fasıl” anlayışı içerisinde toplu çalma söyleme geleneği biçiminde gerçekleştirilmektedir. Anadolu sohbet gelenekleri içerisinde müstesna bir yeri olan Çankırı Yaren/Yaran Sohbetlerinden bahsedilen çalışmada; “Yaren/Yaran” kelimelerinin anlamı, kökeni, kendine özgü gelenekleri, yörede ne ifade ettiği, toplumsal karşılığı, Anadolu’da ki benzerleri, geçmişteki ve günümüzdeki durumu ele alınmıştır. Bu bağlamda bir karşılaştırma yapılarak, yaşayan unsurlar üzerine değerlendirme ve öneriler ortaya konulmuştur. Yöntem olarak, konu ile ilgili literatür incelemesi ve saha çalışması (araştırması) bağlamında veriler incelenmiş, tespitler yapılmıştır. Saha çalışmasında ise “gözlem” yöntemi kullanılmıştır.